Model biznesowy. Co to jest i jakie są rodzaje?

Jednym z najważniejszych etapów zakładania firmy jest planowanie. W skład tego procesu wchodzi wybór modelu biznesowego, będącego podstawą funkcjonowania znacznej ilości przedsiębiorstw. Jego odpowiednie przygotowanie może zwiększyć zysk firmy i sprawić, że odniesie ona sukces. Czym dokładnie są modele biznesowe? Jakie są ich typy i który model jest najlepszy dla Twojej działalności? Wszystkiego dowiesz się z tego artykułu.

Model biznesowy przedsiębiorstwa – co to takiego?

Model biznesowy przedsiębiorstwa to zarys tego, w jaki sposób dana firma chce wygenerować przychód i zwiększyć zysk. Jest to długoterminowy plan obejmujący kwestie finansowe, strategiczne i operacyjne. Model biznesowy opisuje to, w jaki sposób firma chce finansować swoją działalność, jakie są jej cele, jak chce je osiągnąć oraz z jakimi wydatkami będzie musiała się zmierzyć. 

Ciekawą definicję modelu biznesowego można znaleźć w książce pt. “Tworzenie modeli biznesowych. Podręcznik wizjonera”. Mówi ona, że jest to plan opisujący sposób, w jaki organizacja tworzy wartość dla klienta oraz przedstawiający zyski, jakie firma czerpie z ów wytworzonej wartości.

Po co tworzyć model biznesowy dla przedsiębiorstwa?

Po co tworzyć model biznesowy dla przedsiębiorstwa? Otóż umożliwia on uporządkowanie informacji o produkcie oraz zidentyfikowanie mocnych i słabych stron danego przedsięwzięcia. Pozwala dowiedzieć się, czym dana jednostka jest w stanie wyróżnić się na tle innych firm. Przygotowanie takiego planu jest kluczowe dla zbudowania i utrzymania przewagi konkurencyjnej. Należy jednak pamiętać o tym, że model biznesowy nie jest gwarancją odniesienia sukcesu. Może jedynie zwiększyć jego szanse.

Kluczowe elementy modelu biznesowego

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, każdy model biznesowy powinien określać sposób, w jaki firma chce stworzyć i dostarczyć wartość dla klienta. Co więcej, dobrze przygotowany plan powinien odpowiadać na cztery podstawowe pytania.

1. Kto jest klientem firmy? – plan powinien określać, do jakiej grupy odbiorców jest skierowany Twój produkt lub usługa. Tworząc model biznesowy, konieczne jest zdefiniowanie persony.
2. Jaką wartość firma oferuje swoim klientom? – w planie powinien znaleźć się szczegółowy opis oferowanego produktu lub usługi. Konieczne jest również wskazanie wartości dla klienta (opis jego potrzeb i oczekiwań).
3. W jaki sposób firma dostarcza wartość swoim klientom? – plan powinien określać narzędzia, metody i technologie, jakie firma wykorzysta do dostarczenia wartości swoim klientom. 
4. Dlaczego klient powinien skorzystać z oferty firmy? – plan powinien określać wartość przedsiębiorstwa. Ważne jest również zdefiniowanie tego, czym firma wyróżnia się na tle konkurencji.

Jakie są przykłady modeli biznesowych?

Zastanawiasz się pewnie jakie są przykłady modeli biznesowych. Dość dużą popularnością cieszy się model subskrypcji, w którym firma pobiera opłatę abonamentową (miesięczną lub roczną) za dostęp do usługi. Tego typu zabieg jest wykorzystywany przez Netflix – serwis oferujący dostęp do filmów i seriali. Cechą charakterystyczną tego modelu jest możliwość rezygnacji z usługi po zakończeniu okresu rozliczeniowego przez użytkownika. Z tego właśnie powodu bardzo ważne jest przygotowanie odpowiedniej kampanii promocyjnej, mającej na celu utrzymanie klienta.

Inne rodzaje modeli biznesowych

Czy istnieją jakieś inne rodzaje modeli biznesowych? Oczywiście, że tak. Jest ich całkiem sporo. Wartym uwagi planem jest freemium. Polega on na tym, że firma oferuje dostęp do swojego produktu lub usługi zarówno w wersji darmowej, jak i płatnej (tzw. premium). W przypadku bezpłatnego korzystania z dobra zdecydowana większość jego kluczowych funkcji jest ograniczona. Aby je odblokować, klient musi wykupić subskrypcję. Przykładem firmy korzystającej z tego modelu jest Spotify. Serwis ten oferuje bezpłatny dostęp do muzyki, dodając reklamy między utworami. Użytkownicy, chcąc słuchać swoich ulubionych piosenek bez przerw, decydują się na zakupienie wersji premium i pozbycie się reklam.

Modele biznesowe e-commerce

Warto również zapoznać się z modelami biznesowymi e-commerce. Ich podstawowy podział opiera się na rodzaju relacji z odbiorcami. Wyróżniamy:

• model B2B (Business-to-Business),
• model B2C (Business-to-Customer),
• model C2C (Customer-to-Customer),
• model P2P (Peer-to-Peer),
• model M-commerce (Mobile Commerce).

Modele biznesowe dostępne w internecie

B2B to model biznesowy w internecie, który opiera się na transakcjach zawieranych pomiędzy dwiema firmami. Przedsiębiorstwa wzajemnie wymieniają się tu produktami, usługami lub informacjami. Model B2C to tradycyjny model sprzedaży detalicznej. Przedsiębiorstwo sprzedaje w nim swoje usługi klientom indywidualnym. Model C2C polega na wymianie dóbr pomiędzy konsumentami, np. poprzez aukcje. 

Na czym polega model P2P? Umożliwia on użytkownikom bezpośrednie dzielenie się plikami za pomocą Internetu bez konieczności przesyłania ich przez główny serwer. Natomiast model M-Commerce pozwala na dokonywanie transakcji za pomocą urządzeń bezprzewodowych. 

Jak tworzyć nowe modele biznesowe?

Co ważne, wszystkie wymienione wyżej modele można dowolnie modyfikować i dostosowywać do potrzeb własnej firmy. Stworzenie nowego planu również okazuje się ciekawą opcją. Możliwe jest bowiem zmniejszenie niektórych kosztów, wymyślenie innowacyjnych sposobów płatności lub znalezienie bardziej efektywnych metod marketingu i sprzedaży. 

Jak tworzyć nowe modele biznesowe? Można do tego wykorzystać metodę Business Model Canvas, pozwalającą na mapowanie kluczowych elementów przedsięwzięcia. Polega ona na przygotowaniu specjalnej tabeli. W jej odpowiednich polach wpisuje się odpowiedzi na konkretne pytania. Konieczne jest wyróżnienie 9 obszarów, w tym: kluczowych partnerów, zasobów, czynności, propozycji wartości, relacji z klientami, kanałów, segmentacji klientów, struktury kosztów oraz struktury przychodów.

Bloki w Business Model Canvas

Wymienione wyżej obszary stanowią pewną całość, która ostatecznie staje się kompletnym modelem biznesowym firmy. Warto wiedzieć, jakie pytania zawiera każdy z poszczególnych bloków. Oto one:

• kluczowi partnerzy: Jakie firmy lub organizację są niezbędne do działania przedsięwzięcia? Jakie kluczowe działania realizują partnerzy?
• kluczowe zasoby: Jakich kluczowych zasobów potrzebuje firma, aby zaoferować propozycję wartości? Jakich zasobów wymagają kanały dotarcia do klienta i nawiązania z nim relacji?
• kluczowe działania: Jakie działania firma musi podjąć, aby dostarczyć klientom propozycję wartości? Jakich działań wymagają kanały dotarcia do klienta i nawiązania z nim relacji?
• propozycja wartości: Jaką wartość firma oferuje klientom? Jakie są ich bolączki? Co ma dla nich kluczowe znaczenie? Jakie mają problemy i jak przedsiębiorstwo chce je rozwiązać? 
• relacja z klientem: Jakich relacji z firmą oczekują klienci? Czy potrzebują osobistego wsparcia lub szybkiej i automatycznej obsługi? 
• kanały: Gdzie firma może znaleźć klientów? Jakie kanały przedsiębiorstwo chce wykorzystać w celu dotarcia do klienta?
• segmenty klientów: Kto jest klientem firmy? Komu firma oferuje wartość? 
• struktura kosztów: Jakie koszty generuje model biznesowy firmy? Jakie nakłady finansowe generują kluczowe zasoby, działania i partnerzy?
• struktura przychodów: Za co klienci są w stanie zapłacić? Za co i ile będą płacić? 

Modele biznesowe a tłumaczenia

Czy na etapie projektowania modelu biznesowego warto już pomyśleć o… tłumaczeniach biznesowych? Jak najbardziej. Zwłaszcza, gdy pracujesz nad jedną ze strategii wejścia na rynki zagraniczne. To teraz jest dobry moment na podjęcie decyzji o tym, czy będziesz potrzebować np. standardowych tłumaczeń, lokalizacji czy może nawet transkreacji. Pozwoli Ci to na oszacowanie kosztów rozpoczęcia ekspansji na rynki zagraniczne, a tym samym opracowanie strategicznych wskaźników finansowych.

Czy warto opracować model biznesowy dla swojej firmy?

Bez względu na to, czy posiadasz już własną firmę, czy jesteś dopiero na etapie jej zakładania, powinieneś przygotować odpowiedni model biznesowy. Bardzo możliwe, że pomoże Ci on odnieść sukces, uporządkować wszystkie działania i wyznaczyć osiągalne cele. Przygotowanie takiego planu może być zadaniem żmudnym i czasochłonnym. Mimo to warto jest go stworzyć i poprawić wydajność swojego przedsiębiorstwa.